Θέμα: Ρύπανση υδάτων στον Δήμο Μεσσαπίας στην Εύβοια από τοξικά απόβλητα
Εφιαλτικές διαστάσεις έχει λάβει πλέον το οικολογικό πρόβλημα που βιώνει ο Δήμος Μεσσαπίων της Εύβοιας, σε σημείο ώστε, παράλληλα με την τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή, να απειλείται άμεσα η υγεία των κατοίκων, αφενός από την έκθεση στα τοξικά απόβλητα που κατακλύζουν την περιοχή και αφετέρου από την κατανάλωση του αποδεδειγμένα ακατάλληλου νερού του δικτύου ύδρευσης.
Οι νεότερες εξετάσεις σε δείγματα νερού, που πραγματοποιήθηκαν από το Γεωλογικό-Υδρολογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών (21.5.2009) και το Ινστιτούτο Γεωλογικών & Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ, 17.7.2009), ανίχνευσαν συγκεντρώσεις εξασθενούς χρωμίου που ξεπερνούν τα 60 μg/L (με όριο ασφαλείας κατά τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για το ολικό χρώμιο τα 50 μg/L, ενώ δεν έχει εισαχθεί ακόμα ξεχωριστό όριο για το εξασθενές χρώμιο- μια προτεινόμενη τιμή από την Υπηρεσία Health Hazard Assessment της EPA των ΗΠΑ είναι το 0,2 μg/L), καθώς και συγκεντρώσεις νικελίου που ξεπερνούν τα 30 μg/L (με όριο ασφαλείας τα 20 μg/L). Σημειωτέον ότι σύμφωνα με τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές μελέτες το εξασθενές χρώμιο προκαλεί καρκίνο και μέσω της κατάποσης και συνεπώς δεν θα πρέπει να ανιχνεύεται στο πόσιμο νερό.
Η Ελληνική Κυβέρνηση αντί να μεριμνήσει για την αποτελεσματική εφαρμογή των οδηγιών 98/83/ΕΚ(1) για την ποιότητα νερού ανθρώπινης κατανάλωσης, 1999/31/ΕΚ(2) περί υγειονομικής ταφής αποβλήτων, 91/689/ΕΟΚ(3) για τα επικίνδυνα απόβλητα, 2006/11/ΕΚ(4) για τη ρύπανση του υδάτινου περιβάλλοντος από επικίνδυνες ουσίες, 80/68/ΕΚ(5) αναφορικά με την προστασία των υπογείων υδάτων από ρύπανση που προκαλείται από συγκεκριμένες επικίνδυνες ουσίες, και 2000/60/ΕΕ(6) για την ορθολογική διαχείριση των υδάτων στην περιοχή, ανακοίνωσε στις 4.9.2009 μέσω του υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων την υλοποίηση εγγειοβελτιωτικών έργων, ύδρευσης και άρδευσης, στη λεκάνη απορροής 07-24 Αρτάκης-Ψαχνών, και πιο συγκεκριμένα το έργο «Φράγμα Ψαχνών Ν. Ευβοίας», προϋπολογισμού 28.215.000€ που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Συνοχής (ΕΣΠΑ 2007-2013).
1. Συμφωνεί η Επιτροπή ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση το Ελληνικό Κράτος είναι υπόλογο για τη μη συμμόρφωση με τις παραπάνω οδηγίες; Αν ναι, τι μέτρα θα λάβει η Επιτροπή για τη συμμόρφωση των ελληνικών αρχών;
2. Δεδομένης της διαπιστωμένης και τεκμηριωμένης πλέον ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα, συμφωνεί η Επιτροπή ότι το προαναφερθέν έργο δεν συμμορφώνεται με τις σχετικές προδιαγραφές της οδηγίας 2000/60/ΕΕ και ότι η χρήση ευρωπαϊκών κονδυλίων γι΄ αυτό θα αποτελούσε παραβίαση του κανονισμού (EK) αριθ. 1083/2006(7); Τι δράση θα αναλάβει η Επιτροπή ώστε αυτό το σχέδιο να μη λάβει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση;
3. Τι μέτρα προτίθεται να πάρει η Επιτροπή για την ορθή εφαρμογή της οδηγίας 98/83/ΕΚ και την προστασία της ανθρώπινης υγείας σε περιοχές που υδροδοτούνται με ακατάλληλο νερό με συγκεντρώσεις ολικού χρωμίου και νικελίου που υπερβαίνουν τα παραμετρικά όρια;
4. Μπορεί η Επιτροπή να μας ενημερώσει σε ποιό στάδιο βρίσκεται η διαδικασία παράβασης (C-286/08) κατά της Ελλάδας, η οποία εκκρεμεί ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου;
(1) ΕΕ L 330 της 5.12.1998, σ. 32.
(2) ΕΕ L 182 της 16.7.1999, σ. 1.
(3) ΕΕ L 377 της 31.12.1991, σ. 20.
(4) ΕΕ L 64 της 4.3.2006, σ. 52.
(5) ΕΕ L 20 της 26.1.1980, σ. 43.
(6) ΕΕL 327 της 22.12.2000, σ. 1.
(7) ΕΕ L 210 της 31.7.2006, σ. 25.
Απάντηση του κ. Δήμα εξ ονόματος της Επιτροπής
Η Επιτροπή δεν γνωρίζει την ύπαρξη των δειγμάτων νερού που αναφέρει το Αξιότιμο Μέλος του Κοινοβουλίου και δεν ήταν ενήμερη για την απόφαση που έλαβε η Ελληνική Κυβέρνηση, στις 4 Σεπτεμβρίου 2009, για την εκτέλεση έργων στη λεκάνη απορροής Αρτάκης-Ψαχνών, και ειδικά για το έργο φράγμα Ψαχνών στο Νομό Ευβοίας.
Κατ’ εφαρμογή της αρχής της επικουρικότητας τα κράτη μέλη είναι αρμόδια για την επιλογή, τη διαχείριση και την εφαρμογή των επιχειρησιακών προγραμμάτων. Τα κράτη μέλη δεν είναι υποχρεωμένα να διαβιβάζουν πληροφορίες σχετικά με ζητήματα σχεδιασμού και ανάπτυξης των έργων στην Επιτροπή, αν δεν πρόκειται για συγχρηματοδοτούμενα μεγάλα έργα, όπως προβλέπεται από τον κανονισμό 1260/1999(1) (άρθρο 25) ή τον κανονισμό 1083/2006(2) (άρθρα 39-41). Τα σχέδια και τα ειδικά μέτρα, εκτός από τα μεγάλα έργα, επιλέγονται και αξιολογούνται από τις αρμόδιες εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές, οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη συγχρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος και για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης με την νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η Επιτροπή δεν ήταν ικανοποιημένη με την καθυστέρηση όσον αφορά την κατάρτιση προγραμμάτων για την παρακολούθηση της κατάστασης των (επιφανειακών και υπόγειων) υδάτων στην Ελλάδα, όπως προβλέπει το άρθρο 8 της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα (οδηγία 2000/60/ΕΚ) και, ως εκ τούτου, τον Ιούνιο του 2008, κίνησε τη διαδικασία επί παραβάσει (υπόθεση 2007/2490) όσον αφορά τη συμμόρφωση με τα άρθρα 8 και 15 παράγραφος 2 της οδηγίας. Μέχρι τον Δεκέμβριο του 2009 τα κράτη μέλη οφείλουν να καταρτίσουν σχέδια διαχείρισης των λεκανών απορροής που πρέπει να προβλέπουν την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων και τα μέτρα για τον έλεγχο της ρύπανσης από άλλους συναφείς ρύπους. Η Επιτροπή θα παρακολουθήσει εκ του σύνεγγυς τα επόμενα βήματα για την εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου για τα ύδατα, συμπεριλαμβανομένης της εν εξελίξει διαδικασίας επί παραβάσει, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ελληνικές αρχές θα εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Όσον αφορά την τελευταία ερώτηση, στις 10.09.2009, ευκαιρία της εκδίκασης της υπόθεσης C-286/08, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα παρέβη τις υποχρεώσεις της που προβλέπονται από α) τα άρθρα 1 παράγραφοι 2 και 6 της οδηγίας 91/689/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 1991 για τα επικίνδυνα απόβλητα σε συνδυασμό με τα άρθρα 5 παράγραφοι 1-2 και 7 παράγραφος 1 της οδηγίας 2006/12/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 5ης Απριλίου 2006 για τα στερεά απόβλητα, β) το άρθρο 1 παράγραφος 2 της οδηγίας 91/689/ΕΟΚ του Συμβουλίου, σε συνδυασμό με τα άρθρα 4 και 8 της οδηγίας 2006/12/ΕΚ και γ) το άρθρα 3 παράγραφος 1 σημεία 6-9 και 13-14 της οδηγίας 1999 / 31/ΕΟΚ(3).
(1) ΕΕ αριθ. L 161, 26.6.1999
(2) ΕΕ αριθ. L 49, 31.07.07
(3) http://curia.europa.eu/jurisp/cgi-bin/form.pl?lang=en&Submit=Rechercher&alldocs=alldocs&docj=docj&docop=docop&docor=docor&docjo=docjo&numaff=C-286/08&datefs=&datefe=&nomusuel=&domaine=&mots=&resmax=100