Χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων στην Ελλάδα
Η ελληνική κυβέρνηση είχε δεσμευτεί προς την ΕΕ για το κλείσιμο των χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ) μέχρι το τέλος του 2008. Το Υπουργείο Περιβάλλοντος, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών, ζήτησε πρόσφατα από τις περιφέρειες της χώρας να κλείσουν και να αποκαταστήσουν όλους τους ανάλογους χώρους έως τις 16 Ιουλίου 2010.
Σε ανακοίνωσή του στις 15.7.2010(1), ο Συνήγορος του Πολίτη της ελληνικής Διοίκησης μεταξύ άλλων διαπιστώνει πως αρκετοί ΧΑΔΑ εξακολουθούν να παραμένουν σε λειτουργία μέχρι σήμερα, πως καθυστερεί η εκπόνηση και η υλοποίηση των μελετών περιβαλλοντικής αποκατάστασης των ΧΑΔΑ και πως δεν επιβάλλονται διοικητικές και ποινικές κυρώσεις στους υπεύθυνους δήμους, με την αιτιολογία είτε ότι δεν υπάρχει άλλος διαθέσιμος χώρος είτε ότι έχει ξεκινήσει η διαδικασία χωροθέτησης χώρων υγειονομικής ταφής (ΧΥΤΑ).
Πώς αξιολογεί η Επιτροπή την ανταπόκριση των ελληνικών αρχών στην κατεύθυνση συμμόρφωσής τους με τους στόχους και τις δεσμεύσεις για κλείσιμο των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμμάτων;
(1)http://www.synigoros.gr/perivallon/pdf_01/8689_2_DIAPSITOSEIS_GIA_APOVLHTA.pdf
Απάντηση του κ. Potočnik εξ ονόματος της Επιτροπής
Όπως αναφέρεται στην απάντηση που δόθηκε στην προηγούμενη ερώτηση του Αξιότιμου Μέλους του Κοινοβουλίου (E-4316/09)(1), η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία παράβασης που προβλέπεται στο άρθρο 260 της ΣΛΕΕ, διότι δεν είχαν κλείσει, ούτε αποκατασταθεί όλοι οι παράνομοι χώροι απόρριψης απορριμμάτων.
Η Επιτροπή κρίνει ότι, παρ’ όλον ότι, από τότε που κινήθηκε η διαδικασία του άρθρου 260, έχει μειωθεί ο αριθμός χώρων απόρριψης που πρέπει να κλείσουν ή να αποκατασταθούν, θα πρέπει ακόμη να συντελεστεί σημαντική πρόοδος από πλευράς της Ελλάδας, προκειμένου να συμμορφωθεί με την απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ, της 6ης Οκτωβρίου 2005 (C-502/03).
Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να παρακολουθεί την κατάσταση εκ του σύνεγγυς και δεν θα διστάσει να συνεχίσει τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 260 της ΣΛΕΕ.
(1)http://www.europarl.europa.eu/QP-WEB/home.jsp
Καταστροφική πυρκαγιά σε χώρο αποθήκευσης χρησιμοποιημένων ελαστικών
Στις 20 Ιουνίου εκδηλώθηκε πυρκαγιά σε εγκατάσταση αποθήκευσης χρησιμοποιημένων ελαστικών προς ανακύκλωση στη Βιομηχανική Περιοχή της Δράμας. Η πυρκαγιά έκαιγε για μία σχεδόν εβδομάδα, με εξαιρετικά σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και τις οικονομικές δραστηριότητες στην περιοχή. Οι ποσότητες ελαστικών που είχαν συγκεντρωθεί ήταν τεράστιες κυρίως λόγω του ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει επαρκής αγορά για την αξιοποίηση των υλικών από την ανακύκλωση των ελαστικών.
Δημοσιεύματα του τοπικού Τύπου(1) αναφέρουν ότι στην εγκατάσταση δεν τηρούνταν οι περιβαλλοντικοί όροι και είχε λήξει η άδεια πυρασφάλειας.
Ερωτάται η Επιτροπή:
1. Γνωρίζει κατά πόσον ελεγχόταν η τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και των προδιαγραφών πυρασφάλειας στην εν λόγω εγκατάσταση;
2. Έχει ζητήσει στοιχεία από την Ελλάδα για την έκταση της ρύπανσης που προκλήθηκε; Έχουν γίνει μετρήσεις τοξικότητας στον ατμοσφαιρικό αέρα και στην τέφρα από την πυρκαγιά και, αν ναι, τι είδους; Είναι ενήμερη η Επιτροπή για το πώς θα διαχειριστούν οι ελληνικές αρχές τυχόν επικίνδυνα υπολείμματα της πυρκαγιάς; Ενημερώθηκε το κοινό σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στους κανονισμούς της ΕΕ;
3. Γνωρίζει αν η Ελλάδα έχει προωθήσει διοικητικά και νομοθετικά μέτρα για την ενθάρρυνση δευτερογενούς αγοράς για την αξιοποίηση των υλικών που συλλέγονται στα πλαίσια της εναλλακτικής διαχείρισης απορριμμάτων, αλλά δεν βρίσκουν μέχρι στιγμής τον προορισμό τους σε νέες χρήσεις και νέα προϊόντα;
(1) http://petrousa.blogspot.com/2010/06/blog-post_21.html
Απάντηση του κ. Potočnik εξ ονόματος της Επιτροπής
Η Επιτροπή δεν είναι ενήμερη για τη συγκεκριμένη υπόθεση. Χωρίς περαιτέρω πληροφορίες από τις ελληνικές αρχές, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να εκτιμήσει την έκταση της συμμόρφωσης των εθνικών μέτρων με το συναφές προς την περίπτωση περιβαλλοντικό δίκαιο της ΕΕ, ήτοι την οδηγία 2006/12/ΕΚ(1) για τα απόβλητα και την οδηγία 1999/31/ΕΚ(2) για τους χώρους υγειονομικής ταφής των αποβλήτων.
Η Επιτροπή θα ζητήσει από τις ελληνικές αρχές να διαβιβάσουν τις σχετικές πληροφορίες που απαιτούνται για τη διερεύνηση της υπόθεσης, ιδίως όσες αφορούν τα θέματα που έθιξε το Αξιότιμο Μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Με βάση τις εν λόγω πληροφορίες, η Επιτροπή θα λάβει τα ενδεδειγμένα μέτρα, εφόσον απαιτείται, για να εξασφαλίσει την πλήρη συμμόρφωση με την περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ.
(1)Οδηγία 2006/12/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 5ης Απριλίου 2006, περί των στερεών αποβλήτων (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ), ΕΕ L 114 της 27.4.2006.
(2)Οδηγία 1999/31/ΕΚ του Συμβουλίου της 26ης Απριλίου 1999 περί υγειονομικής ταφής των αποβλήτων, ΕΕ L 182 της 16.7.1999.
Θέμα: Λειτουργία παράνομων χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα περίπου 3500 παράνομοι χώροι ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (ΧΑΔΑ). Οι χώροι αυτοί συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία και το περιβάλλον, ενώ έχουν συχνά αποτελέσει εστίες καταστροφικών πυρκαγιών για τα δάση της χώρας. Με την απόφαση C-502/03, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα δεν έχει συμμορφωθεί με τις σχετικές διατάξεις της Οδηγίας 75/442/ΕΟΚ για τα απόβλητα. Η συμμόρφωση της Ελλάδας με την απόφαση αυτή συνεπάγεται κλείσιμο και αποκατάσταση περίπου 1300 παράνομων ή ανεξέλεγκτων ΧΑΔΑ που έχουν δηλωθεί επίσημα. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, η Ελλάδα έχει κοινοποιήσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το εθνικό σχέδιο για τη διαχείριση των αποβλήτων (ΚΥΑ 50910/2727/2003), το οποίο έθεσε ως χρονικό όριο υλοποίησης το τέλος του 2008.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ερωτάται:
1. Εννέα μήνες μετά την λήξη του παραπάνω χρονικού ορίου, ποια είναι η ενημέρωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από την ελληνική κυβέρνηση ως προς τους παράνομους ΧΑΔΑ; Πόσοι παράνομοι ΧΑΔΑ λειτουργούν ακόμα στην Ελλάδα;
2. Έχει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διασταυρώσει τα στοιχεία και ελέγξει αν πράγματι έχουν κλείσει οι 1300 ΧΑΔΑ και αποκατασταθεί περιβαλλοντικά οι περιοχές που περιλαμβάνονται στην απόφαση του ΔΕΚ;
3. Έχει ζητήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στοιχεία ώστε να αποκλειστεί η περίπτωση να έκλεισαν κάποιοι ΧΑΔΑ, αλλά να άνοιξαν κάποιοι άλλοι σε κοντινές περιοχές, και έτσι να μην αναφέρονται πλέον στα επίσημα στοιχεία;
4. Τι πρωτοβουλίες σκοπεύει να αναλάβει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για εκατοντάδες ή δεκάδες εκατοντάδες άλλους ΧΑΔΑ που ναι μεν δεν περιλαμβάνονταν στην απόφαση του ΔΕΚ, αλλά συνεχίζεται παρανόμως η λειτουργία τους και οι επιπτώσεις τους στο περιβάλλον;
5. Πέντε χρόνια μετά την σχετική απόφαση του ΔΕΚ, εξετάζει η Επιτροπή το ενδεχόμενο να κινήσει κατά της ελληνικής κυβέρνησης τη διαδικασία του άρθρου 228 της συνθήκης ΕΚ, λόγω της συνεχιζόμενης λειτουργίας παράνομων ΧΑΔΑ και μη συμμόρφωσης με την απόφαση;
6. Ποια κονδύλια έχει διαθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την υποστήριξη αυτού του σχεδίου; Έχει αξιολογήσει η Επιτροπή την διαχείριση αυτών των κονδυλίων από την ελληνική κυβέρνηση μέχρι στιγμής, και αν ναι, ποια είναι η αξιολόγηση;
Απάντηση του κ. Δήμα εξ ονόματος της Επιτροπής
Με την απόφαση της 6ης Οκτωβρίου 2005 (υπόθεση C-502/03), το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα δεν ανταποκρίθηκε στις υποχρεώσεις που υπέχει δυνάμει των άρθρων 4, 8 και 9 της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ(1) περί των στερεών αποβλήτων, όπως έχει τροποποιηθεί με την οδηγία 91/156/ΕΟΚ(2). Η Επιτροπή θεωρεί ότι η απόφαση αυτή είναι γενική και αφορά το φαινόμενο της ύπαρξης, στην Ελλάδα, παράνομων ή ανεξέλεγκτων χωματερών και τους κινδύνους που δημιουργούν για το περιβάλλον και την υγεία. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ίδιες οι ελληνικές αρχές αναγνώρισαν ενώπιον του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων τη λειτουργία τουλάχιστον 1.125 παράνομων ή ανεξέλεγκτων χωματερών στη Ελλάδα.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, οι ελληνικές αρχές έχουν επικαιροποιήσει τα περιφερειακά προγράμματα διαχείρισης απορριμμάτων, με στόχο το κλείσιμο των παράνομων ή ανεξέλεγκτων χώρων απόρριψης μέχρι το τέλος του 2008 και την αντικατάστασή τους από κατάλληλες εγκαταστάσεις διαχείρισης, δηλαδή χώρους υγειονομικής ταφής.
Οι ελληνικές αρχές έχουν ενημερώσει τακτικά την Επιτροπή σχετικά με την εφαρμογή των απαιτούμενων μέτρων για την εκτέλεση της απόφασης. Για την παρακολούθηση της εκτέλεσης της απόφασης του Δικαστηρίου, η Επιτροπή έχει εξάλλου αξιοποιήσει και άλλες πηγές πληροφοριών (π.χ. περιφερειακά προγράμματα διαχείρισης των απορριμμάτων και καταγγελίες που υποβλήθηκαν). Η δράση της Επιτροπής έχει ως στόχο να εξασφαλίσει την εξάλειψη του φαινομένου των παράνομων ή ανεξέλεγκτων χωματερών. Από την ανασκόπηση των διαθέσιμων πληροφοριών προέκυψε ότι η Ελλάδα δεν είχε εξασφαλίσει την εκτέλεση της απόφασης. Κατόπιν τούτου, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει τη διαδικασία επί παραβάσει που προβλέπεται στο άρθρο 228 της συνθήκης ΕΚ και απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στις 15 Απριλίου 2009.
Επί του παρόντος, οι υπηρεσίες της Επιτροπής αξιολογούν την απάντηση των ελληνικών αρχών. Η Επιτροπή θα αναλύσει όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες και δεν θα διστάσει να προχωρήσει στη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 228 της συνθήκης ΕΚ.
Στις απαντήσεις της στις ερωτήσεις ευρωβουλευτών υπ’αριθ. E-216/08 και E-1900/08(3), η Επιτροπή έδωσε πληροφορίες σχετικά με τη συγχρηματοδότηση έργων αποκατάστασης παράνομων χωματερών και κατασκευής μονάδων διαχείρισης απορριμμάτων. Η Επιτροπή θεωρεί ότι προχωρεί πολύ ικανοποιητικά η υλοποίηση έργων που αφορούν την αποκατάσταση των παράνομων χωματερών Ωστόσο, η υλοποίηση έργων χώρων υγειονομικής ταφής (Χώρων Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων, XYTA/Χώρων Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων, XYTY) συχνά καθυστερεί εξαιτίας της αντίθεσης του περιοίκων και των προσφυγών ενώπιον της ελληνικής δικαιοσύνης.
(1)ΕΕ L 194 της 25.7.1975.
(2)Οδηγία 91/156/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 18ης Μαρτίου 1991 για την τροποποίηση της οδηγίας 75/442/ΕΟΚ περί των στερεών αποβλήτων, ΕΕ L 78 της 26.3.1991.
(3)http://www.europarl.europa.eu/QP-WEB/home.jsp